Ο στρατευμένος της γλώσσας
Ο γλωσσολόγος Μανόλης Τριανταφυλλίδης (1883-1959) δεν αποτελεί ένα αίνιγμα για τα ελληνικά γράμματα, αφού από πολύ νωρίς διάλεξε το στρατόπεδο των δημοτικιστών.
Ο καθηγητής Γεώργιος Χατζιδάκις τού έμαθε τη μέθοδο, με την οποία μελέτησε τη γλώσσα του ελληνικού λαού. Ομως, ο Ελισαίος Γιαννίδης ήταν το φωτισμένο μυαλό που τον έμπασε στο πεδίο του μαχόμενου δημοτικισμού.
Τώρα, μία έκθεση με αυθεντικά τεκμήρια από την εργοβιογραφία του παρακολουθεί μια πορεία, όχι χωρίς εμπόδια, από τη γέννησή του ώς την ίδρυση της μεγάλης κληρονομιάς του, του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών. Το υλικό, που αποτελείται από επιστολές, έγγραφα, ημερολόγια, τετράδια, φωτογραφίες, θα βρίσκεται, ώς τις 27 του μήνα, στη Βιβλιοθήκη του Ιδρύματος Ευγενίδου (λεωφ. Συγγρού 387). Πραγματοποιείται με αφορμή το 8ο Συνέδριο-αφιέρωμα στον Μανόλη Τριανταφυλλίδη, που οργάνωσε, την περασμένη εβδομάδα, η Ελληνική Εταιρεία Ορολογίας, σε συνεργασία με το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο και το Ιδρυμα Ευγενίδου.
Ο Τριανταφυλλίδης αναφέρει στη διαθήκη του: «Συντάσσω τη διαθήκη μου με σκοπό να χρησιμέψει η μικρή περιουσία μου και μετά το θάνατό μου για να συνεχιστεί το έργο που θεωρώ από τα πιο απαραίτητα για την καλλιέργεια του εθνικού μας πολιτισμού και την πνευματική πρόοδο του λαού μας. Θέλω να ωφεληθούν κάπως από την περιουσία μου τα Ελληνόπουλα, γιατί αυτά βασανίζονται και ζημιώνουν από τη γλωσσική ακαταστασία που βασιλεύει στην παιδεία και στη ζωή μας».
Μα, και σε όλη τη ζωή του αυτό υπήρξε, ανιδιοτελής. Γι’ αυτό και το εγκώμιο του Εμμανουήλ Κριαρά: «Αναδείχθηκε φωτεινός εκλαϊκευτής και διδάσκαλος αγαπητός, μαχητής θαρραλέος και αξιοπρεπής, οργανωτής με ξεχωριστές ικανότητες. Δίκαια τιμάται από τις νεότερες γενιές επιστημόνων και λογίων – όταν βέβαια είναι σε θέση να αξιολογήσουν την όλη του προσπάθεια».
Πάντως, ορισμένοι από τους συγχρόνους του δεν του φέρθηκαν καλά, τον τιμώρησαν. Η Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών τον απέρριψε, με τους χαρακτηρισμούς «εγκληματίας» και «θορυβοποιός»! Μάλιστα ένας από τους κριτές του αποφάνθηκε: «Παρέσυρε εις τον κρημνόν την εκπαίδευσιν της πατρίδος του»! Η Ακαδημία Αθηνών δεν τον δέχτηκε στην έδρα της Γλωσσολογίας.
Τι τα θέλετε, η υστεροφημία στάθηκε σύμμαχος του Μανόλη Τριανταφυλλίδη. Η «Νεοελληνική Γραμματική» του επιβίωσε, γιατί στηρίζεται στη λαϊκή γλώσσα, χωρίς να καταργεί το καθεστώς της καθαρεύουσας. Επρεπε να περάσουν 35 χρόνια από την πρώτη έκδοσή της (1941), για να αναγνωριστεί η πρότασή του από την πολιτεία: η καθιέρωση της δημοτικής, το 1976. Ηταν ένα δροσερό λευκό τριαντάφυλλο πάνω στον τάφο του.
info: Δευτέρα – Πέμπτη: 8.30 π.μ. – 8 μ.μ., Παρασκευή: 8.30 π.μ. – 3 μ.μ. και Σάββατο: 8.30 π.μ. – 2 μ.μ.